Θετική εισήγηση στον Άρειο Πάγο για το Επικουρικό Κεφάλαιο

Συνταγματικό κρίνει τον νόμο 4092/2012 o οποίος στο άρθρο 4 περιλαμβάνει τις πολυσυζητημένες αλλαγές στα όρια αποζημίωσης του Επικουρικού Κεφαλαίου, η εισήγηση του Αρεοπαγίτη Παναγιώτη Χατζηστεφάνου προς το Πρώτο Πολιτικό Τμήμα του Αρείου Πάγου το οποίο καλείται να εκδικάσει αίτηση αναίρεσης της εκδοθείσας κατά την ειδική διαδικασία των διαφορών για ζημιές από αυτοκίνητο υπ' αριθμό 345/2013 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Ιωαννίνων. Πρόκειται για μια εξέλιξη που δείχνει ότι η δικαιοσύνη στη χώρα μας στέκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο. Η υπόθεση επρόκειτο να δικαστεί τις προηγούμενες ημέρες στον Άρειο Πάγο, ωστόσο πήρε αναβολή για τον Ιανουάριο λόγω ασθένειας ενός εκ των δικηγόρων που ζητούν να χαρακτηριστεί αντισυνταγματικός ο νόμος.

Ειδικότερα στην εισήγηση μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι:

α) Ο θεσμοθετηθείς ποσοτικός περιορισμός της οφειλόμενης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης δεν αντίκειται στο προαναφερόμενο άρθρο 1 παρ. 4 της 84/5/ΕΟΚ δεύτερης Οδηγίας του Συμβουλίου της 30.12.1983 (ήδη άρθρο 10 παρ. 1 της 2009/103/ΕΚ κωδικοποιητικής Οδηγίας του Συμβουλίου της 16.9.2009). Τούτο δε διότι από τη διατύπωση της διάταξης αυτής και το πνεύμα της Οδηγίας, συνάγεται ότι επιτάσσει αυτή μόνο την αποζημίωση των θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων και όχι και της οικογένειάς τους. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τη ρητή επίκληση στην 14η αιτιολογική σκέψη της ως άνω κωδικοποιητικής οδηγίας 2009/103/ΕΚ, της ανάγκης να εξασφαλιστεί μέσω του οργανισμού που προβλέπεται στο άνω άρθρο 1 παρ. 4 ότι «το θύμα δε θα παραμείνει χωρίς αποζημίωση στην περίπτωση που το όχημα που προξένησε το ατύχημα δεν είναι ασφαλισμένο ή είναι αγνώστων στοιχείων». Συνεπώς, η Οδηγία δεν επιτάσσει την ικανοποίηση για χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης κατά την έννοια του άρθρου 932 ΑΚ, για το λόγο ότι αυτή δεν συνιστά αξίωση αποζημίωσης του ίδιου του θύματος, αλλά τρίτων προσώπων, ήτοι της οικογένειάς του. Στη συνέχεια, από την αιτιολογική έκθεση του ως άνω Ν. 4092/2012 προκύπτει, ότι τόσο ο προαναφερόμενος περιορισμός όσο και ο περιορισμός της οφειλόμενης από το ΕΚ αποζημίωσης προβλέφθηκαν για να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ΕΚ, το οποίο παρουσιάζει έλλειμμα επτακοσίων εκατομμυρίων (700.000.000) ευρώ, ελήφθησαν δε αυτοί (περιορισμοί) κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης που περνά η Χώρα αλλά και της οικονομικής κρίσης του ΕΚ. Ενόψει δε του ότι το ΕΚ επιτελεί, κατά τα προαναφερόμενα, λειτουργία δημοσίου συμφέροντος και οιονεί κοινωνικής ασφάλισης, παραβίαση της καθιερούμενης με το άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος αρχής της αναλογικότητας δεν προκύπτει. Και τούτο διότι η συνέχιση της επιβίωσης του ΕΚ συνιστά ωφέλεια ανώτερη από τον περιορισμό των δικαιωμάτων των ζημιουμένων, αφού, αν έπαυε η λειτουργία του ΕΚ, αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη ζημιά των ζημιουμένων, αλλά και του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο θα έφερε ευθύνη, έναντι τουλάχιστον, της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μη εφαρμογή της πιο πάνω κωδικοποιητικής Οδηγίας 2009/103/ΕΚ.

β) Η αναδρομική ισχύς του Ν. 4092/2012 δεν προσκρούει ούτε στο άρθρο 17 παρ. 1 Σ, ούτε στο άρθρο 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, υπό την έννοια ότι «οι «γεγεννημένες αξιώσεις κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου» εμπίπτουν στην έννοια του όρου «περιουσία» και ότι, άρα, με τις ρυθμίσεις αυτές και εφόσον υπάρχει νόμιμη προσδοκία δικαστικής ικανοποίησης των δικαιούχων στερούνται αυτοί την περιουσίας τους. Τούτο δε διότι:

βα) με τις ρυθμίσεις αυτές επέρχεται απλός ποσοτικός περιορισμός και όχι ολοσχερής στέρηση των αξιώσεων των δικαιούχων, ενώ σε κάθε περίπτωση οι δικαιούχοι δεν εξαρτώνται για την ικανοποίηση των αξιώσεων τους αποκλειστικά από το ΕΚ, δεδομένου ότι διατηρούν το δικαίωμα να στραφούν, για το σύνολο των αξιώσεων τους ή συμπληρωματικά, κατά του υπαιτίου η οποιουδήποτε άλλου υπόχρεου προσώπου,
ββ) ο νομοθέτης μπορεί, με βάση τις ως άνω διατάξεις του συντάγματος και του άρθρου 1 του πρώτου πρόσθετου πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, να θεσπίζει νόμους περιοριστικούς των περιουσιακών δικαιωμάτων για λόγους προστασίας του δημοσίου συμφέροντος και των δικαιωμάτων των άλλων και επομένως και νόμους με αναδρομική δύναμη, υπό την προϋπόθεση ότι σέβεται τα τελεσιδίκως κριθέντα (ΑΠ 1823/2005),
βγ) με την εν λόγω ρύθμιση ούτε το δεδικασμένο ανατρέπεται, ούτε καταργούνται εκκρεμείς δίκες ενώπιον αναιρετικού δικαστηρίου, ούτε θίγονται απαιτήσεις για τις οποίες έχουν εκδοθεί οριστικές απλώς αποφάσεις και
βδ) η αναδρομικότητα πρέπει να θεωρηθεί επιβεβλημένη για λόγους ισότητας, δηλαδή για να μην επαφεθεί ο περιορισμός των αποζημιώσεων στο τυχαίο γεγονός της έναρξης της τυπικής ισχύος του ν. 4092/2012 και του χρόνου επέλευσης της ζημιάς. Θα ήταν άνισο ο μία ημέρα πριν από την έναρξη της τυπικής ισχύος του άνω νόμου ζημιωθείς να μπορούσε να αξιώνει πλήρη αποζημίωση, ενώ ο μετά μία ημέρα ζημιωθείς μειωμένη αποζημίωση (βλ. ΦΚ Σπυρόπουλος, από 14.12.2012 γνωμοδότηση).

γ) το ευνοϊκό επιτόκιο του 6% για τους τόκους που βαρύνουν το ΕΚ δεν αντίκειται στο Σύνταγμα (άρθρ. 4 παρα1) ή στην ΕΣΔΑ (άρθρ. 6 παρ. 1) ή στη διάταξη του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ και τούτο διότι επιβλήθηκε από λόγους γενικότερου κοινωνικού ή δημοσίου συμφέροντος.

(Πηγή: Nextdeal.gr)